Yenidoğan bebeklerde sıkça karşılaşılan sarılık, ailelerin endişelenmesine neden olabiliyor. Uzmanlar, bebeklerin yaklaşık %80'inde görülen bu durumun genellikle geçici olduğunu belirtirken, dikkat edilmesi gereken önemli noktalar olduğunu vurguluyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Şahin Kalkan, yenidoğan sarılığı hakkında merak edilenleri ve alınması gereken önlemleri detaylı bir şekilde açıklıyor.

Yenidoğan Sarılığı Nedir ve Neden Olur?

Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, yenidoğan sarılığını, bebeklerin cilt ve göz aklarında sarı renk oluşması durumu olarak tanımlıyor. Bu renklenmenin sebebi ise, kanda bulunan bilirubin adlı maddenin yükselmesidir. Bilirubin seviyesi belirli bir eşiği aştığında, ciltte sarılık belirtileri ortaya çıkar.

• Yenidoğan sarılığı çoğunlukla fizyolojik nedenlerle ortaya çıkar.
• Bilirubin, vücutta normalden daha fazla üretilir ve henüz yeterince atılamaz.

Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, sarılığın patolojik nedenlerini ise şu şekilde sıralıyor:

• Kan grubu uyuşmazlıkları (ABO veya Rh uyuşmazlığı)
• Glukoz-6-fosfat dehidrojenaz (G6PD) enzim eksikliği gibi kalıtsal hastalıklar
• Doğum travmaları (sefal hematom)
• Enfeksiyonlar
• Tiroid hormon eksikliği (hipotiroidi)
• Anne sütü ile ilgili durumlar (yetersiz beslenme, anne sütü sarılığı)

Sarılık Belirtileri ve Teşhis Süreci

Sarılığın belirtileri genellikle doğumdan sonraki ilk günlerde ortaya çıkar. Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, sarılık belirtilerini şu şekilde özetliyor:

• Cilt ve gözlerin sararması (önce yüzde, sonra vücudun alt kısımlarına doğru yayılır)
• Bebekte uykuya eğilim (letarji)
• Emmede azalma ve zayıf beslenme
• Aşırı durumlarda tiz sesle ağlama, kaslarda sertlik veya gevşeklik gibi nörolojik belirtiler olabilir.

Tanı için bilirubin düzeyi ölçülür. Bu ölçüm, kan örneğinden yapılan total serum bilirubin (TSB) testi veya cilt üzerinden yapılan transkutan bilirubin (TcB) ölçümleri ile yapılabilir. Ayrıca sarılığın nedeni araştırılırken bebeğin ve annenin kan gruplarına bakılması, Coombs testi, tam kan sayımı gibi tetkikler de yapılabilir.

Fizyolojik sarılık genellikle doğumdan sonraki 3-4 gün içinde başlar ve 1-2 hafta içerisinde kendiliğinden düzelir. Bebek yeterli beslendiğinde ve gerekiyorsa fototerapi uygulandığında sarılık hızlıca kontrol altına alınabilir.

Sarılıkta Yanlış Bilinenler ve Tedavi Yöntemleri

Sarılıkla ilgili toplumda yaygın olan bazı yanlış inanışlar bulunmaktadır. Dr. Öğr. Üyesi Kalkan, bu yanlışları şu şekilde düzeltiyor:

• Sarılık olan bebeğe şekerli su verilmesi gerektiği yanlıştır. Bu yöntem sarılığı azaltmaz.
• Anne sütünü kesmenin sarılığı azaltacağı düşüncesi yanlıştır. Anne sütü sarılığı zararsızdır ve anne sütünün kesilmesi önerilmez.
• Sarılığı gözle kontrol etmek yeterlidir düşüncesi yanlıştır. Mutlaka bilirubin ölçümü yapılmalıdır.

Sarılığın temel tedavisi fototerapidir. Işık, cildin bilirubini parçalayarak idrar ve dışkı ile atılımını kolaylaştırır. Ciddi vakalarda ise kan değişimi yapılabilir. Nadir durumlarda intravenöz immünoglobulin (IVIG) gibi ilaçlar da kullanılabilir.

Yenidoğan sarılığı, erken teşhis ve uygun tedavi ile genellikle sorunsuz bir şekilde atlatılabilen bir durumdur. Ailelerin bilinçli olması ve doktorun önerilerine uyması, bebeklerinin sağlığı için büyük önem taşır. Bebeğinizde sarılık belirtileri fark ederseniz, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmanız önemlidir. Unutmayın, erken teşhis hayat kurtarır!