Çalışanların en çok merak ettiği konulardan biri olan kıdem tazminatı, genellikle işveren tarafından işten çıkarılanların hakkı olarak bilinir. Ancak, Sosyal Güvenlik Kanunu'nun bazı özel durumlarda kendi isteğiyle işten ayrılan sigortalılara da kıdem tazminatı hakkı tanıdığı biliniyor. SGK Uzmanı Özgür Erdursun bu konuya açıklık getirdi ve merak edilen soruları yanıtladı. Peki, hangi durumlarda istifa eden çalışan kıdem tazminatı alabilir?

İstifa Eden Çalışan Hangi Şartlarda Kıdem Tazminatı Alır?

Özgür Erdursun'a göre, kendi isteğiyle işten ayrılan bir çalışanın kıdem tazminatı alabilmesi için bazı şartların sağlanması gerekiyor. Bu şartlar genellikle, çalışanın iş sözleşmesinin haklı bir nedenle feshedilmesi durumlarını kapsıyor. İşte o durumlar:

• Sağlık Nedenleri: Çalışanın sağlığını tehdit eden bir durumun işyerinde olması ve bu durumun doktor raporuyla belgelenmesi halinde, çalışan kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilir.
• Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Aykırılık: İşverenin, çalışana karşı ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlarda bulunması durumunda, çalışan iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı talep edebilir. Örneğin, mobbing, taciz veya ayrımcılık gibi durumlar bu kapsama girer.
• Zorlayıcı Nedenler: İşyerinde meydana gelen ve çalışanın çalışmasını engelleyen beklenmedik olaylar (örneğin, doğal afetler, salgın hastalıklar) nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalan çalışanlar da kıdem tazminatına hak kazanabilir.
• Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma (Kadın Çalışanlar İçin): Kadın çalışanlar, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içinde işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alma hakkına sahiptirler.
• Askerlik Nedeniyle İşten Ayrılma: Erkek çalışanlar, askerlik görevini yerine getirmek için işten ayrıldıklarında kıdem tazminatına hak kazanırlar.
• Emeklilik Hakkının Kazanılması: Emeklilik için gereken şartları yerine getiren çalışanlar, emekli olmak amacıyla işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilirler.

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatı, çalışanın son brüt maaşı üzerinden hesaplanır. Her bir tam yıl için bir brüt maaş tutarında tazminat ödenir. Bir yıldan artan süreler de aynı oranda hesaplamaya dahil edilir. Kıdem tazminatı hesaplanırken, çalışanın maaşına ek olarak düzenli olarak aldığı yol, yemek gibi ödemeler de dikkate alınır. Ancak, ihbar tazminatı gibi ödemeler kıdem tazminatı hesabına dahil edilmez.

Örneğin, bir çalışan 10 yıl boyunca aynı işyerinde çalışmış ve son brüt maaşı 10.000 TL ise, bu çalışanın kıdem tazminatı 100.000 TL olacaktır. Bu tutardan sadece damga vergisi kesilir.

Kendi isteğiyle işten ayrılanların kıdem tazminatı alabilme şartları, çalışanların haklarını bilmeleri açısından büyük önem taşıyor. SGK Uzmanı Özgür Erdursun'un açıklamaları, bu konuda çalışanların bilinçlenmesine katkı sağlıyor. Unutulmamalıdır ki, her durum kendi özelinde değerlendirilmeli ve gerektiğinde bir hukuk uzmanından destek alınmalıdır. Çalışanların haklarını araması ve yasal yollara başvurması, adil bir çalışma ortamının sağlanması açısından kritik bir rol oynar.