Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB),yayımladığı son analizde Türkiye'deki istihdam piyasasında yaşanan önemli değişimlere dikkat çekti. "İstihdamda Sektörel Kaymalar ve Çalışan Geçişleri" başlıklı analiz, sanayi sektöründeki istihdamın azalırken, hizmetler sektöründeki istihdamın arttığını ortaya koyuyor. Bu durum, Türkiye ekonomisinin genel eğilimleri ve geleceği açısından önemli ipuçları sunuyor.

İstihdamda Sektörel Değişim: Sanayi Geriliyor, Hizmet Yükseliyor

TCMB'nin analizine göre, 2025 yılında sanayi sektörünün istihdam içindeki payı azalırken, hizmetler sektörünün payı arttı. Bu değişim, uzun vadeli küresel eğilimlerle uyumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Ülkelerin ekonomik gelişmişlik düzeyi arttıkça, sanayi sektörünün üretim hacmi artsa dahi istihdamdaki payı azalabiliyor. Bu durumun arkasında yatan nedenler arasında teknolojik ilerlemeler, tüketici tercihlerindeki değişimler ve küresel rekabetin etkisi sayılabilir.

• Teknolojik İlerleme: Üretkenlik artışları, sanayi sektöründe daha az işgücüyle daha fazla üretim yapılmasını sağlıyor.
• Tüketici Tercihleri: Tüketicilerin hizmetlere olan talebi artarken, sanayi ürünlerine olan talep göreceli olarak azalabiliyor.
• Küresel Rekabet: İmalat süreçlerinin farklı ülkelere kayması, sanayi sektöründeki istihdamı olumsuz etkileyebiliyor.

Analizde, yüksek gelirli ülkelerde hizmetlerin istihdamdaki payının Türkiye'nin oldukça üzerinde olduğu belirtiliyor. Benzer şekilde, Türkiye'de sanayi sektörünün toplam istihdamdaki payı, yüksek gelirli ülkeler ve OECD ortalamalarından daha yüksek. Bu durum, Türkiye'nin ekonomik gelişimiyle birlikte istihdam dağılımının yüksek gelirli ülkelere yakınsayabileceği öngörüsünü destekliyor.

Çalışanların Sektörler Arası Geçişi ve İş Bulma Oranları

Analiz, çalışanların farklı işlere ve sektörlere kolaylıkla geçiş yapabilmesinin işgücü piyasasının verimli çalışması için büyük önem taşıdığını vurguluyor. İş geçişlerinin esnek olması, işgücü arz ve talebinin değişen koşullarda hızlı bir şekilde birbirine uyumunu sağlıyor. 2024 yılı Mayıs ayında çalışmakta olup Haziran ayında herhangi bir istihdam kaydı olmayan kişilerin sonraki 12 aylık dönem boyunca işgücü piyasasındaki durumlarına bakıldığında, işten ayrılanların büyük bir kısmının yeniden iş bulabildiği görülüyor.

İmalat sanayiinde çalışırken işinden ayrılanların yeniden iş bulma oranı yüzde 68 ile genel ortalamayla benzer seviyede. Bu durum, imalat sanayiindeki istihdam kaybının, diğer sektörlere kıyasla, işsizlik oranında ilave bir artışa yol açma ihtimalinin daha düşük olduğuna işaret ediyor. Sektörler arası geçiş esnekliğini incelemek amacıyla, imalat sanayiindeki işinden ayrıldıktan sonra yeniden işe girenlerin çalıştıkları sektörler incelendiğinde, bu kişilerin önemli bir kısmının hizmetler sektörüne yöneldiği görülüyor.

2024 yılı, bir yıl içinde işten işe geçiş oranının en yüksek olduğu yıl oldu. Bu durum, Türkiye'deki işgücü piyasasının hareketli ve dinamik olduğunu gösteriyor. İşten ayrılan çalışanların bir yıl içinde başka bir işe geçiş oranlarının yıllar itibarıyla karşılaştırıldığı analizde, 2024 yılı Mayıs ayında çalışmakta olup Haziran ayında herhangi bir istihdam kaydı olmayan kişilerden bir yıl içerisinde tekrar işe girenlerin oranının yüzde 67 ile genel olarak önceki yılların üzerinde olduğu aktarılıyor.

Sonuç olarak, TCMB'nin analizi, Türkiye'deki istihdam piyasasında önemli değişimlerin yaşandığını gösteriyor. Sanayi sektöründeki istihdamın azalması ve hizmetler sektöründeki istihdamın artması, ekonomik kalkınma sürecinin doğal bir sonucu olarak değerlendiriliyor. Aynı zamanda, işgücü piyasasının hareketli olması ve çalışanların büyük bir kısmının yeniden iş bulabilmesi, Türkiye ekonomisinin esnekliğini ve dayanıklılığını gösteriyor. Bu eğilimlerin orta ve uzun vadede devam etmesi beklenirken, Türkiye'nin istihdam dağılımının yüksek gelirli ülkelere yakınsaması öngörülüyor.