Karadeniz'in eşsiz doğasında yetişen ve halk arasında "deli bal" olarak bilinen, orman gülü (komar) çiçeğinden elde edilen özel bal türü yeniden raflarda yerini aldı. Ancak Rize'de bir esnafın bal kavanozuna astığı "Bu bal adamı uzatır" notu, ürünün etkilerine dikkat çekerek vatandaşların ilgisini çekti. Halüsinojenik ve toksik özelliklere sahip bu bal, küçük dozlarda faydalı olabilse de kontrolsüz tüketildiğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.

Deli Bal Nedir ve Neden Tehlikeli?

Deli bal, içeriğindeki grayanotoksin adlı madde nedeniyle halüsinojenik ve toksik özellikler taşır. Bu madde, orman gülü (komar) bitkisinin nektarında bulunur ve bal arıları tarafından bala aktarılır. Deli balın tüketimi, özellikle yüksek dozlarda, ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, tansiyon düşüklüğü ve kalp ritim bozuklukları gibi belirtiler görülebilir. Hatta bazı vakalarda ölümcül zehirlenmelere yol açabilir.

Deli balın tehlikeleri şu şekilde sıralanabilir:

• Halüsinojenik etkiler: Gerçeklik algısında bozulmalara neden olabilir.
• Toksik etkiler: Zehirlenme belirtileri gösterebilir.
• Kalp ritim bozuklukları: Kalp sağlığı için risk oluşturabilir.
• Tansiyon düşüklüğü: Bayılmaya neden olabilir.
• Ölümcül zehirlenme: Yüksek dozlarda ölümcül olabilir.

Rizeli Esnafın Esprili Uyarısı

Deli balın bu özelliklerinden yola çıkan Rizeli esnaf Ali İhsan Yazıcı, işe espri katmak istemiş. 21 yıldır balcılık yapan Yazıcı, deli bal kavanozunun üzerinde olayın ciddiyetini anlatabilmek için ‘Adami uzatur. Reçetesiz satılır’ ifadelerini yer aldığı bir not asmış. Görenlerin uzatma terimini boy zannettiği yazının içeriği ise herkesi hem güldürmüş hem de düşündürmüş. Çünkü Rize ağzı ile yazılan bu yazı ‘Bayıltır’ hatta ‘Öldürür’ anlamı taşıdığını öğrenen herkes olayın ciddiyetini daha iyi anlamış olmuş.

Yazıcı, deli balın sağlık hassasiyetini espri ile anlatmak istediklerini belirterek, "Uzatır da ki mecazımız ise Rize’de ‘2.80 adamı uzatır’ diye bir deyimimiz var. Ona nazire olarak onu yazdık. Bayıltır cinsinden bir anlamı vardır. Merak ediyorlar nasıl uzatıyor diye, bizde diyoruz ‘Ye de görürsün nasıl uzanıyorsun’ diye. Genelde boy uzatır diye lanse ediyorlar işin doğrusu da bizde bir espri katmak istedik balımıza" şeklinde konuştu.

Deli bal, Karadeniz bölgesine özgü, dikkatli tüketilmesi gereken bir üründür. Faydaları olabileceği gibi, yanlış kullanımı ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Rizeli esnafın esprili uyarısı, bu balın potansiyel tehlikelerine dikkat çekerek tüketicileri bilinçlendirmeyi amaçlamaktadır. Deli bal tüketmeden önce mutlaka uzman bir doktora danışmak ve doğru dozajı ayarlamak önemlidir.