Letonya Parlamentosu'nun (Saeima) İstanbul Sözleşmesi'nden çekilme kararını içeren yasa tasarısı, Cumhurbaşkanı'nın vetosu ve kamuoyunun tepkisi üzerine ertelendi. Bu gelişme, kadın hakları savunucuları ve toplumsal muhalefet tarafından geçici bir zafer olarak değerlendiriliyor. Peki, Letonya'da neler yaşandı ve bu erteleme ne anlama geliyor?

İstanbul Sözleşmesi Tartışmaları Letonya'yı Sarsıyor

Letonya'da İstanbul Sözleşmesi'nden çekilme süreci, kamuoyunda büyük tartışmalara yol açtı. Özellikle popülist partiler ve bazı gruplar, sözleşmenin "geleneksel aile değerlerini" tehdit ettiğini ve "toplumsal cinsiyet ideolojisini" yaydığını iddia ederek çekilme yönünde baskı kurdu. Bu iddialar, sözleşmenin içeriği hakkında yanlış bilgilendirme ve manipülasyonlara dayanıyordu.

Centrs MARTA'dan Polina Filipova, konuya ilişkin BirGün'e yaptığı açıklamada şunları söyledi: "İstanbul Sözleşmesi, yanlış bilgi ve popülist manipülasyonların hedefi haline geldi. Karşı çıkanlar sözleşmenin kadınları ve çocukları şiddetten korumadığını, aksine sözde ‘geleneksel aile değerlerini’ tehdit eden bir ideolojik gündemi teşvik ettiğini iddia ediyorlar. Popülist partiler ve destekçileri özellikle ‘toplumsal cinsiyet’ ve ‘toplumsal cinsiyet rolleri’ kavramlarına odaklanarak anlamını çarpıtıyor. Sözleşmenin, okulların çocuklara ‘cinsiyetlerini özgürce değiştirebileceklerini’ öğretmeye zorlayacağı ya da eşcinsel evliliği yasallaştıracağı yönünde korku yayıyorlar. Bunlar tamamen yanlış iddialar. Sözleşmedeki ‘toplumsal cinsiyet’ terimi, yalnızca kadın ve erkeklerin toplumsal olarak şekillendirilmiş rollerini ifade eder. Bu roller, toplumda şiddet ve eşitsizliğin nasıl ortaya çıktığını etkiler. Sözleşme aile yapısını, cinsel yönelimi veya eğitim müfredatını düzenlemez."

Cumhurbaşkanı'nın Vetosu ve Kamuoyu Baskısı Etkili Oldu

Saeima'nın 30 Ekim'de kabul ettiği yasa tasarısı, Cumhurbaşkanı Edgars Rinkēvičs tarafından onaylanmayarak Meclis'e geri gönderildi. Rinkēvičs, kararın genel seçimlerden sonra yeniden değerlendirilmesini önerdi. Bu vetoda, kadın örgütlerinin ve 60 binden fazla Letonyalının imzaladığı dilekçenin etkili olduğu düşünülüyor. Kadınlar, erkek şiddetine dair yaşadıkları acı tecrübeleri paylaşarak sözleşmenin önemine dikkat çektiler.

İstanbul Sözleşmesi Nedir ve Neyi Amaçlar?

İstanbul Sözleşmesi, kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddeti önleme ve bunlarla mücadele amacıyla hazırlanmış bir Avrupa Konseyi sözleşmesidir. Sözleşme, şiddetin her türlüsünü kınamakta, devletlere şiddeti önleme, mağdurları koruma ve failleri cezalandırma yükümlülüğü getirmektedir. Sözleşme, aynı zamanda toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve ayrımcılığın ortadan kaldırılması gibi önemli ilkeleri de içermektedir.

• Kadına yönelik şiddetin önlenmesi
• Şiddet mağdurlarının korunması
• Faillerin cezalandırılması
• Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması

Erteleme Kararı Ne Anlama Geliyor?

Letonya'nın İstanbul Sözleşmesi'nden çekilme kararının ertelenmesi, kadın hakları savunucuları ve toplumsal muhalefet için önemli bir kazanım. Ancak bu, mücadelenin sona erdiği anlamına gelmiyor. Genel seçimlerden sonra, sözleşme konusunun yeniden gündeme gelmesi bekleniyor. Bu süreçte, sözleşmenin önemi ve içeriği hakkında kamuoyunu doğru bilgilendirmek ve yanlış algıları gidermek büyük önem taşıyor.

Letonya'daki gelişmeler, Avrupa'da ve dünyada kadın hakları mücadelesinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösteriyor. İstanbul Sözleşmesi gibi uluslararası sözleşmeler, kadınların şiddetten korunması ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için hayati öneme sahip. Bu nedenle, bu tür sözleşmelerin korunması ve uygulanması için her türlü çabanın gösterilmesi gerekiyor.